Tου Σταυρου Λυγερου
Οι δημοσκοπήσεις είναι καταλυτικές. Πιθανότατα, το εκλογικό ποσοστό του ΠΑΣΟΚ δεν θα έχει το 2 μπροστά. Η αιτία της διαφαινόμενης εκλογικής συντριβής του κόμματος, που έβαλε περισσότερο από οποιοδήποτε άλλο τη σφραγίδα του στον κύκλο της μεταπολίτευσης, είναι προφανής. Η μεταλλαγή του άλλοτε υπερασπιστή των μη προνομιούχων σε σταυροφόρο του Μνημονίου έφερε το άλλοτε κραταιό Κίνημα σε μετωπική σύγκρουση με τη μικρομεσαία θάλασσα, η οποία το ανέδειξε και το στήριζε για δεκαετίες. Ο πολλαπλασιασμός των οικονομικών και κοινωνικών ερειπίων, ως αποτέλεσμα της ασκούμενης θεραπείας-σοκ, διέψευσε τις ελπίδες για υπέρβαση της κρίσης, συσσώρευσε κοινωνική απόγνωση-οργή και αποδόμησε πολιτικά και εκλογικά το ΠΑΣΟΚ.
Το κρίσιμο ερώτημα είναι εάν το ΠΑΣΟΚ θα καταφέρει να παραμείνει κόμμα εξουσίας, ή αντιθέτως θα εκφυλισθεί, ακολουθώντας τη μοίρα της πάλαι ποτέ Ενωσης Κέντρου. Για πολλά χρόνια, ήταν «μαγαζί-γωνία» με σταθερή πελατεία, ένα αποτελεσματικό πολιτικοεκλογικό brand name. Σήμερα, έχει μετατραπεί στο αντίθετο. Εχοντας σε μεγάλο βαθμό ταυτισθεί με τα οξυνόμενα αδιέξοδα, το ΠΑΣΟΚ απωθεί ακόμα και τις κοινωνικές δυνάμεις που μέχρι προσφάτως συναποτελούσαν τον κορμό της εκλογικής βάσης του.
Η πολιτική απαξίωση δεν αφορά μόνο τον Γιώργο Παπανδρέου. Αφορά το σύνολο σχεδόν των ανωτάτων στελεχών και της Κοινοβουλευτικής Ομάδας. Γι’ αυτό και η αλλαγή ηγεσίας δεν πρόκειται να λύσει το πρόβλημα. Ο Βαγγέλης Βενιζέλος είναι εξίσου πια ταυτισμένος μ’ αυτή την πολιτική. Ο Ανδρέας Λοβέρδος προσπαθεί να εκφράσει το κόμμα του Μνημονίου και ο Μιχάλης Χρυσοχοΐδης δεν πείθει με την πρόσφατη στροφή του.
Η εκλογική συντριβή του ΠΑΣΟΚ θα πυροδοτήσει αναπόφευκτα διεργασίες που πιθανόν να οδηγήσουν και σε διάσπαση. Η νομή (ή η προσδοκία νομής) της εξουσίας λειτουργούσε ως ισχυρή κεντρομόλος δύναμη και διατηρούσε υπό την ίδια στέγη δυνάμεις με αντίθετα ιδεολογικοπολιτικά προτάγματα. Σήμερα, δεν υφίσταται ως ρεαλιστική προοπτική. Ο,τι μείνει ή προκύψει από το ΠΑΣΟΚ μπορεί να ελπίζει μόνο σε ρόλο συμπληρώματος σε κυβερνήσεις συνεργασίας.
Η μεγάλη πλειοψηφία των παραδοσιακών κεντροαριστερών ψηφοφόρων εγκαταλείπει εκλογικά το ΠΑΣΟΚ, επειδή δεν το αναγνωρίζει πια ως εκφραστή αυτού του χώρου. Μια σημαντική μερίδα τους έχει ήδη μετατραπεί σε ιδιότυπους εκλογικούς πρόσφυγες, φουσκώνοντας τα δημοσκοπικά ποσοστά κυρίως της Δημοκρατικής Αριστεράς, αλλά και του ΣΥΡΙΖΑ και του ΚΚΕ. Στη συντριπτική πλειοψηφία τους αυτοί οι ψηφοφόροι νιώθουν προσωρινοί πρόσφυγες κι όχι μόνιμοι μετανάστες. Το εάν τελικώς θα επιστρέψουν εξαρτάται από τις εξελίξεις στην κεντροαριστερά. Η πολιτική, όπως και η ζωή, απεχθάνεται τα κενά, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι αύριο θα προκύψει ένα νέο κόμμα που θα μονοπωλήσει την πολιτική έκφραση της κεντροαριστεράς. Η οικοδόμηση κόμματος εξουσίας είναι ασύγκριτα δυσκολότερο έργο από την κατεδάφισή του. Δεν είναι τυχαίο ότι το πρώτο το έκανε ο Ανδρέας και το δεύτερο ο Γιώργος Παπανδρέου.
Οι δημοσκοπήσεις είναι καταλυτικές. Πιθανότατα, το εκλογικό ποσοστό του ΠΑΣΟΚ δεν θα έχει το 2 μπροστά. Η αιτία της διαφαινόμενης εκλογικής συντριβής του κόμματος, που έβαλε περισσότερο από οποιοδήποτε άλλο τη σφραγίδα του στον κύκλο της μεταπολίτευσης, είναι προφανής. Η μεταλλαγή του άλλοτε υπερασπιστή των μη προνομιούχων σε σταυροφόρο του Μνημονίου έφερε το άλλοτε κραταιό Κίνημα σε μετωπική σύγκρουση με τη μικρομεσαία θάλασσα, η οποία το ανέδειξε και το στήριζε για δεκαετίες. Ο πολλαπλασιασμός των οικονομικών και κοινωνικών ερειπίων, ως αποτέλεσμα της ασκούμενης θεραπείας-σοκ, διέψευσε τις ελπίδες για υπέρβαση της κρίσης, συσσώρευσε κοινωνική απόγνωση-οργή και αποδόμησε πολιτικά και εκλογικά το ΠΑΣΟΚ.
Το κρίσιμο ερώτημα είναι εάν το ΠΑΣΟΚ θα καταφέρει να παραμείνει κόμμα εξουσίας, ή αντιθέτως θα εκφυλισθεί, ακολουθώντας τη μοίρα της πάλαι ποτέ Ενωσης Κέντρου. Για πολλά χρόνια, ήταν «μαγαζί-γωνία» με σταθερή πελατεία, ένα αποτελεσματικό πολιτικοεκλογικό brand name. Σήμερα, έχει μετατραπεί στο αντίθετο. Εχοντας σε μεγάλο βαθμό ταυτισθεί με τα οξυνόμενα αδιέξοδα, το ΠΑΣΟΚ απωθεί ακόμα και τις κοινωνικές δυνάμεις που μέχρι προσφάτως συναποτελούσαν τον κορμό της εκλογικής βάσης του.
Η πολιτική απαξίωση δεν αφορά μόνο τον Γιώργο Παπανδρέου. Αφορά το σύνολο σχεδόν των ανωτάτων στελεχών και της Κοινοβουλευτικής Ομάδας. Γι’ αυτό και η αλλαγή ηγεσίας δεν πρόκειται να λύσει το πρόβλημα. Ο Βαγγέλης Βενιζέλος είναι εξίσου πια ταυτισμένος μ’ αυτή την πολιτική. Ο Ανδρέας Λοβέρδος προσπαθεί να εκφράσει το κόμμα του Μνημονίου και ο Μιχάλης Χρυσοχοΐδης δεν πείθει με την πρόσφατη στροφή του.
Η εκλογική συντριβή του ΠΑΣΟΚ θα πυροδοτήσει αναπόφευκτα διεργασίες που πιθανόν να οδηγήσουν και σε διάσπαση. Η νομή (ή η προσδοκία νομής) της εξουσίας λειτουργούσε ως ισχυρή κεντρομόλος δύναμη και διατηρούσε υπό την ίδια στέγη δυνάμεις με αντίθετα ιδεολογικοπολιτικά προτάγματα. Σήμερα, δεν υφίσταται ως ρεαλιστική προοπτική. Ο,τι μείνει ή προκύψει από το ΠΑΣΟΚ μπορεί να ελπίζει μόνο σε ρόλο συμπληρώματος σε κυβερνήσεις συνεργασίας.
Η μεγάλη πλειοψηφία των παραδοσιακών κεντροαριστερών ψηφοφόρων εγκαταλείπει εκλογικά το ΠΑΣΟΚ, επειδή δεν το αναγνωρίζει πια ως εκφραστή αυτού του χώρου. Μια σημαντική μερίδα τους έχει ήδη μετατραπεί σε ιδιότυπους εκλογικούς πρόσφυγες, φουσκώνοντας τα δημοσκοπικά ποσοστά κυρίως της Δημοκρατικής Αριστεράς, αλλά και του ΣΥΡΙΖΑ και του ΚΚΕ. Στη συντριπτική πλειοψηφία τους αυτοί οι ψηφοφόροι νιώθουν προσωρινοί πρόσφυγες κι όχι μόνιμοι μετανάστες. Το εάν τελικώς θα επιστρέψουν εξαρτάται από τις εξελίξεις στην κεντροαριστερά. Η πολιτική, όπως και η ζωή, απεχθάνεται τα κενά, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι αύριο θα προκύψει ένα νέο κόμμα που θα μονοπωλήσει την πολιτική έκφραση της κεντροαριστεράς. Η οικοδόμηση κόμματος εξουσίας είναι ασύγκριτα δυσκολότερο έργο από την κατεδάφισή του. Δεν είναι τυχαίο ότι το πρώτο το έκανε ο Ανδρέας και το δεύτερο ο Γιώργος Παπανδρέου.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου