Ενας Ναξιώτης στην Ακαδημία

Δευτέρα, 30 Ιανουάριος 2012 14:58

Κατά τη δημόσια συνεδρία της Ακαδημίας Αθηνών, (Πανεπιστημίου 28), την Τρίτη 7 Φεβρουαρίου 2012 και ώρα 19:00, θα γίνει η υποδοχή του Ακαδημαϊκού κ. Στέφανου Ήμελλου... ...ομότιμου καθηγητή της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών.Το νέο μέλος θα προσφωνήσει ο Πρόεδρος της Ακαδημίας κ. Γεώργιος Κοντόπουλος και, στη συνέχεια, ο Ακαδημαϊκός κ. Βασίλειος Χ. Πετράκος θα παρουσιάσει το επιστημονικό του έργο. Θα ακολουθήσει ομιλία του κ. Στέφανου Ήμελλου με θέμα "Ζητούμενα του Ελληνικού Λαϊκού-Παραδοσιακού Πολιτισμού". Ο κ. Στέφανος Δ. Ήμελλος γεννήθηκε στο Φιλώτι Νάξου το 1933. Είναι πτυχιούχος του Φιλολογικού Τμήματος της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, όπου είχε εισαχθεί πρώτος (1956). Μετά την εκπλήρωση των στρατιωτικών του υποχρεώσεων (1956-1958) δίδαξε επί ένα έτος στο Λεόντειο Λύκειο, και το επόμενο έτος προσελήφθη στο Λαογραφικό Αρχείο της Ακαδημίας Αθηνών όπου υπηρέτησε ως συντάκτης (1959-1972), διευθυντής (1972-1976) και γενικός διευθυντής (1976-1982). Ως συντάκτης και διευθυντής πραγματοποίησε πολλές αποστολές συλλογής λαογραφικού υλικού. Αναγορεύθηκε διδάκτωρ της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών το 1968. Μετεκπαιδεύθηκε στα Πανεπιστήμια Βόννης και Κολωνίας, κοντά στους καθηγητές Petri και Zender (1968-1970). Υφηγητής Λαογραφίας της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών (1973), δίδαξε εκεί το μάθημα της Λαογραφίας επί 27 έτη (1973-1974 άμισθος υφηγητής, 1974-1981 εντεταλμένος υφηγητής, 1981-2000 τακτικός καθηγητής). Διετέλεσε επανειλημμένως Διευθυντής του Τομέα Βυζαντινής Φιλολογίας και Λαογραφίας. Έλαβε μέρος σε πολλά διεθνή επιστημονικά συνέδρια. Ο νέος Ακαδημαϊκός είναι πρόεδρος της Εταιρείας Κυκλαδικών Μελετών και της Επιστημονικής Εταιρείας, αντιπρόεδρος του Συλλόγου προς Διάδοσιν Ωφελίμων Βιβλίων, μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της Εταιρείας Βυζαντινών Σπουδών και της Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας και έχει διατελέσει πρόεδρος του Μουσείου Ελληνικής Λαϊκής Τέχνης και της Σχολής Τουριστικών Επαγγελμάτων. Ο κ. Ήμελλος έχει δημοσιεύσει 150 εργασίες, συμπεριλαμβανομένων των εννέα ακολούθων αυτοτελών δημοσιευμάτων, ορισμένα των οποίων είναι συναγωγές παλαιοτέρων μελετών του. 1.    Η περί των πειρατών λαϊκή παράδοσις (1978), σ. 165. Μελετάται η πειρατεία στο Αιγαίο κατά την Τουρκοκρατία. Ταυτίζονται και χρονολογούνται ιστορικά γεγονότα που έδωσαν την αφορμή για την δημιουργία σχετικών τραγουδιών. Εξ άλλου πολλές παραδόσεις περί πειρατών βασίζονται σε αρχαίους μύθους ή σε βίους αγίων. 2.    Το περί ζώων ιδιότητος έργον του Αιλιανού ως πηγή ειδήσεων περί μαγικών και δεισιδαιμόνων δοξασιών και συνηθειών (1972), σ. 163. Εξετάζονται οι πληροφορίες που περιέχονται στα 17 βιβλία του Κλαυδίου Αιλιανού για τα ζώα και παραβάλλονται με όσα μνημονεύουν άλλοι αρχαίοι συγγραφείς και η λαϊκή παράδοση τόσο των Ελλήνων – όπως διασώζεται μεταξύ άλλων σε ανέκδοτο υλικό που απόκειται στο Κέντρον Ερεύνης της Ελληνικής Λαογραφίας - όσο και άλλων ευρωπαϊκών λαών. Το έργο υπεβλήθη ως διατριβή επί υφηγεσία και παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την αρχαία λαϊκή λατρεία. 3.    Παραδοσιακός υλικός βίος του ελληνικού λαού (1983), σ. 423. Ερωτηματολόγιο συγγραφέν από κοινού με την κυρία Αικατερίνη Πολυμέρου-Καμηλάκη, όπου αναγράφονται μεθοδικά τα θέματα που πρέπει να εξετάζονται κατά τις λαογραφικές έρευνες του υλικού βίου. Το βιβλίο έχει και γλωσσική αξία, διότι μνημονεύονται οι λαϊκές ονομασίες πραγμάτων και ασχολιών που καλύπτουν ολόκληρο τον λαϊκό βίο. 4.    Ζητήματα παραδοσιακού υλικού βίου (ενδεικτικές επισημάνσεις) (1993), σ. 136. Δύο, τα εκτενέστερα, από τα πέντε κεφάλαια του βιβλίου είναι αναδημοσιεύσεις άρθρων σχετικών με τα έπιπλα, τα σκεύη και την τροφή. Στα υπόλοιπα σχολιάζονται οι οικισμοί, τα σπίτια, τα γεωργικά εργαλεία και οι αγροτικές συνήθειες. 5.    Ιστορικά και μεθοδολογικά της ελληνικής λαογραφίας (1995), σ. 98. Συνοπτική διαχρονική προσέγγιση της μελέτης του ελληνικού λαϊκού πολιτισμού από τον Ηρόδοτο και τον Αριστοτέλη μέχρι τον Νικόλαο Πολίτη, περνώντας από τους πατέρες της εκκλησίας και τους περιηγητές. 6.    Τα σατιρικά δημοτικά ποιήματα (2000), σ. 421. Δημοσίευση μεγάλου αριθμού σατιρικών τραγουδιών με τις παραλλαγές τους, με γενική και ειδική για την κάθε ενότητα εισαγωγή. 7.    Θρυλούμενα για την άλωση και την εθνική αποκατάσταση (2002, Β΄ έκδ.), σ. 109. Αναδημοσίευση παλαιότερων μελετών του ιδίου. 8.    Λαογραφικά, 5 τ. (1988, 1992, 1994, 2003, 2010). Ποικίλου περιεχομένου μελετήματα που έχουν κατά καιρούς περιληφθεί σε διάφορα περιοδικά ή άλλα έντυπα. 9.    Μελετήματα λαϊκού δικαίου των Κυκλάδων (2010), σ. 173. Περιλαμβάνονται μελέτες, ως επί το πλείστον δημοσιευμένες παλαιότερα. Οι μικρότερες μελέτες του κ. Ήμελλου, δημοσιευμένες σε έγκυρα περιοδικά της ημεδαπής και της αλλοδαπής και σε πρακτικά συνεδρίων, αφορούν ποικίλα ζητήματα της ελληνικής λαογραφίας: δημώδεις παραδόσεις, έθιμα, παροιμίες. Πολλές από τις μελέτες αυτές αφορμώνται από αρχαία και μεσαιωνικά κείμενα, νοταριακά έγγραφα και αρχαία μνημεία. Σημαντικό είναι το πρωτότυπο υλικό, που συνέλεξε κατά τις αποστολές του στην Ξάνθη, την Σάμο και ιδίως σε νησιά των Κυκλάδων, όπως η Νάξος, η Θήρα και η Αμοργός, και το οποίο δημοσιεύει στις εκθέσεις του.