Με αφορμή ένα ντοκιμαντέρ του BBC

Αγαπητοί επισκέπτες, συνηθίζεται για μερικές μέρες ακόμα, τον καθημερινό μας χαιρετισμό να τον συνοδεύουμε με τα «χρόνια πολλά» και εμείς δεν προτιθέμεθα να αποτελέσουμε την εξαίρεση.

Σας ευχόμαστε λοιπόν χρόνια πολλά, συνοδευόμενα  πρωτίστως με το ύψιστο αγαθό της υγείας, που αποτελεί βασική προϋπόθεση για την όποια δραστηριότητάς μας, η οποία ευχόμαστε να είναι δημιουργική για την οικογένειά μας, για μας τους ίδιους και  για την τοπική μας κοινωνία.  

Τις μέρες αυτές, της σχόλης και της αργίας, έπεσε στα χέρια μου ένα σπουδαίο ντοκιμαντέρ της Ελευθεροτυπίας που αναφέρεται στο κραχ του 1929.

Η κρίση εκείνη, που ταλαιπώρησε για χρόνια όλη την ανθρωπότητα, ξεκίνησε, όπως και η σημερινή, από την Αμερική.

Τη δεκαετία του ΄20 οι άνθρωποι στις ΗΠΑ ζούσαν πλουσιοπάροχα. Πολλές οικογένειες είχαν ένα και δύο αυτοκίνητα, είχαν αγοράσει σπίτια και το είχαν  ρίξει στην ευζωία. Όλοι αγόραζαν μετοχές, πολλές φορές αδιαφορώντας για την αξία της μετοχής, αφού ήταν σίγουρα τα κέρδη, μιας και  το χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης ήταν πηγή πλουτισμού για όλους.

 Όμως, ξαφνικά, η φούσκα έσκασε και οι μετοχές άρχισαν να κατρακυλάνε για να γίνουν στο τέλος σκουπίδια, χωρίς καμιά αξία. Τα εργοστάσια και οι επιχειρήσεις έκλεισαν, το χρήμα έπαψε να κυκλοφορεί, η ανεργία εκτινάχτηκε στα ύψη και μεγάλο τμήμα του πληθυσμού στερήθηκε ακόμα και το καθημερινό του φαγητό.

Δεν υπήρχε ούτε επίδομα ανεργίας και τα συσσίτια πρόσφεραν φαγητό σε χιλιάδες εργαζόμενους που δεν είχαν στην κυριολεξία «πού την κεφαλήν κλίνε».

Το πρώτο οικονομικό χτύπημα, μετά τις ΗΠΑ,  υπήρξε στη Χιλή, που ανθούσε οικονομικά εξαιτίας των ορυχείων χαλκού και νιτρικού άλατος. Οι εξαγωγές σταμάτησαν, τα ορυχεία έκλεισαν και η πείνα έκανε την εμφάνισή της με θύματα και εδώ τις ασθενέστερες οικονομικά ομάδες του πληθυσμού.

Η εμπορική ναυτιλία χτυπήθηκε σκληρά αφού κανείς δεν μετέφερε εμπορεύματα και χιλιάδες ναυτικοί έμειναν χωρίς δουλειά.

Η κρίση μετά από λίγο χτύπησε τη Μεγάλη Βρετανία, που τα ναυπηγία της έκλεισαν, αφήνοντας στο δρόμο χιλιάδες εργαζόμενους, μεταφέρθηκε στους ανθρακωρύχους του Βελγίου, σε μια εποχή που ο άνθρακας αποτελούσε την κινητήρια δύναμη στις βιομηχανίες και στις μεταφοράς και στη συνέχεια το μαύρο πέπλο της ανεργίας και της φτώχιας σκέπασε ολόκληρη την Ευρώπη.

Οι μαχητικές διαδηλώσεις στις ΗΠΑ έφτασαν μέχρι το Λευκό Οίκο και ο τότε πρόεδρος Χούβερ, που θεωρήθηκε υπεύθυνος για την κατάσταση έχασε τις εκλογές.

Στην Ευρώπη, ο κόσμος, μπροστά στο αδιέξοδό του, στράφηκε στους ακραίους της πολιτικής με αποτέλεσμα να έχουμε την άνοδο του ναζισμού και του φασισμού στην κεντρική και τη νότια Ευρώπη, με εξαίρεση τη Γαλλία που την κυβέρνησε το αριστερό λαϊκό μέτωπο και την Μεγάλη Βρετανία, όπου ο κοινοβουλευτισμός έχει τη μεγαλύτερη παράδοση.

Η πρώτη χώρα που άρχισε να ανακάμπτει οικονομικά ήταν οι ΗΠΑ. Ο νέος πρόεδρος που ανέλαβε τα ηνία της χώρας, ο γνωστός μας Ρούσβελτ, κατόρθωσε να σταματήσει το οικονομικό κατρακύλισμα με το γνωστό σύνθημα του new Deal (νιου ντηλ), που κυριάρχησε σε όλη τη χώρα και με μέτρα που οδήγησαν τη χώρα του και πάλι σε αναπτυξιακή πορεία.

Σε περιόδους όμως μεγάλης οικονομικής κρίσης ο πόλεμος είναι προ των πυλών. Και αυτό συνέβη. Οι πολεμικές προετοιμασίες της ναζιστικής Γερμανίας και της φασιστικής Ιταλίας, υποχρέωσαν την Αμερική και την Μ. Βρετανία σε ανάλογες προετοιμασίες. Ο χαλκός για την πολεμική βιομηχανία ήταν απαραίτητος καθώς και το νιτρικό άλας για τα εκρηκτικά.  Έτσι η Χιλή άρχισε να ανακάμπτει οικονομικά, τα ναυπηγία στη Μ.Βρετανία άρχισαν να κατασκευάζουν πλοία για το πολεμικό της ναυτικό και τα ανθρακωρυχεία άρχισαν και πάλι να δουλεύουν. Η ανάκαμψη ξεκίνησε με την προετοιμασία για τον επερχόμενο πόλεμο που ήταν και ο πλέον καταστρεπτικός για την ανθρωπότητα.

Αυτά, πολύ περιληπτικά, περιγράφονται γλαφυρά από το ντοκιμαντέρ του BBC  και βέβαια παρά το γεγονός ότι παραπέμπουν σε καταστάσεις που θυμίζουν τη δική μας ιστορική περίοδο, δεν προβλέπεται να επαναληφθούν με την ένταση και την έκταση που υπήρξε την δεκαετία του ΄30.

Όμως για να επανέλθουμε στο σήμερα και στη χώρα μας, το 2011 η ανεργία θα αυξηθεί δραματικά, τα λουκέτα στα μαγαζιά θα πληθύνουν, η ρευστότητα από τις τράπεζες θα μειωθεί ακόμη περισσότερο, οι μισθοί θα συρρικνωθούν και άλλο και η  φτώχεια θα πλήξει σε μεγαλύτερα ποσοστά τα οικονομικά ασθενέστερα στρώματα της Ελληνικής κοινωνίας. Και βέβαια οι κοινωνικές και πολιτικές αναταράξεις θα πρέπει να θεωρούνται δεδομένες με απρόβλεπτες συνέπειες για όλους μας.

 Να ευχηθούμε και πάλι ο νέος χρόνος να αποτελέσει την αφετηρία για ένα νέο ξεκίνημα και οι αγώνες και η αγωνία του λαού μας να οδηγήσουν την πατρίδα μας σε ήρεμα νερά και σε ασφαλές λιμάνι. Γένοιτο.