Προκαλεί η Τουρκία σε Καστελλόριζο και Σαμοθράκη

Δεν τελειώνουν οι προκλήσεις της Άγκυρας η οποία επιχειρεί να ανεβάσει τους τόνους τόσο στο Αιγαίο όσο και στην Κύπρο, με σειρά κινήσεων που προκαλούν ευθέως την ελληνική εξωτερική πολιτική.

Μετά την ανακοίνωση για σχέδια κατασκευής υποθαλάσσιου αγωγού που θα συνδέει την Τουρκία με τα Κατεχόμενα, η Άγκυρα επιχειρεί να δημιουργήσει κλίμα και στο Αιγαίο, επαναλαμβάνοντας το πάγιο επιχείρημά της ότι το Καστελλόριζο δεν διαθέτει υφαλοκρηπίδα ενώ παράλληλα προέβη σε ρηματική διακοίνωση (notam) στην Αθήνα περί δήθεν παραβίασης του καθεστώτος της Σαμοθράκης λόγω στρατιωτικής άσκησης.

Σε νέες δηλώσεις του ο επικεφαλής αεροναυτικών θεμάτων του τουρκικού υπουργείου Εξωτερικών Τσαγατάι Ερτζιγιές υποστηρίζει ότι στην περιοχή του Καστελλόριζου είναι η Ελλάδα που προσπαθεί να μπει στην υφαλοκρηπίδα της Τουρκίας ενώ προσθέτει ότι οι διεθνείς αποφάσεις και η νομοθεσία του ΕΔΑΔ δεν δίνουν τέτοιο δικαίωμα στην Ελλάδα.

«Δεν αποδεχόμαστε επ’ ουδενί το αίτημα της Ελλάδας. Αυτό που ζητά η Ελλάδα δεν αποτελεί μια τέτοια ΑΟΖ. Η δική μας άποψη συμφωνεί με τους διεθνείς κανόνες. Τα νησιά δεν αποτελούν πλήρως θαλάσσια ζώνη» είπε χαρακτηριστικά, επαναλαμβάνοντας το επιχείρημα της Τουρκίας ότι το Καστελλόριζο δεν διαθέτει πλήρη υφαλοκρηπίδα και ΑΟΖ.

Την ίδια ώρα, η Τουρκία επέδιδε ρηματική διακοίνωση στην Ελλάδα για την άσκηση Ελλάδας - Ισραήλ - ΗΠΑ στην περιοχή της Σαμοθράκης. Κατά την πάγια τακτική της, η Αγκυρα ισχυρίζεται ότι η Σαμοθράκη βρίσκεται υπό καθεστώς αποστρατιωτικοποίησης και πως η Ελλάδα παραβιάζει αυτό το καθεστώς.

Το ζήτημα των ελληνοτουρκικών διαφορών

Είναι σημαντικό να σημειωθεί πως οι ελληνοτουρκικές διαφορές με εξαίρεση το ζήτημα της Κύπρου, αποτελούν κυρίως νομικές διαφορές, δηλαδή έχουν προκύψει λόγω των αλλαγών και του εμπλουτισμού του διεθνούς δικαίου. Έτσι η Συνθήκη της Λωζάννης του 1923 παρότι ρύθμιζε κατά τρόπο οριστικό τα ζητήματα των δύο χωρών, δεν καλύπτει τις αλλαγές στο διεθνές δίκαιο όπως αυτές προέκυψαν μετά την σύναψή της. Συνεπώς τα βασικά ζητήματα που έχουν ανακύψει μεταξύ των δύο χωρών αφορούν στην ουσία την διαφορετική ερμηνεία των συνθηκών από την κάθε πλευρά.

Έτσι τα βασικά θέματα αφορούν την αποστρατικοποίηση των νησιών του Αιγαίου, τον έλεγχο της εναέριας κυκλοφορίας(FIR), τα εναέρια και χωρικά ύδατα και φυσικά την υφαλοκρηπίδα. Σε όλα αυτά τα θέματα οι δύο χώρες έχουν παρουσιάσει τις διαφορετικές τους απόψεις, ωστόσο επειδή η φύση του διεθνούς δικαίου είναι τέτοια που τα κράτη νομοθετούν για τους εαυτούς τους (είναι δημιουργοί αλλά ταυτοχρόνως και αποδέκτες του δικαίου τους), δεν μπορούν να υποχρεωθούν στην εφαρμογή του από κάποια ανώτερη αρχή. Μόνος τρόπος κατά τον οποίο τα κράτη υποχρεούνται να εφαρμόσουν το διεθνές δίκαιο είναι αν το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης εκδόσει μια σχετική απόφαση. Για να γίνει όμως αυτό, πρέπει τα διάδικα κράτη να δώσουν τα ίδια στο δικαστήριο τέτοια αρμοδιότητα, δηλαδή να προσφύγουν οικειοθελώς σε αυτό.

Επειδή όμως το Διεθνές Δικαστήριο στην προσπάθειά του να φανεί ουδέτερο πολιτικά δεν παίρνει ποτέ το μέρος της μιας μόνο πλευράς, τόσο η Ελλάδα αλλά και η Τουρκία δεν επιθυμούν προσφυγή στη Χάγη προκειμένου να λύσουν τις διαφορές τους, καθώς γνωρίζουν ότι ενδεχόμενη ετυμηγορία του θα έχει δυσβάσταχτο πολιτικό κόστος για τις ηγεσίες. Έτσι και οι δύο πλευρές επιμένουν στον διμερή διάλογο που όμως αποδεικνύεται άκαρπος, καθώς εδώ και δεκαετίες τα ζητήματα παραμένουν άλυτα, δηλητηριάζοντας τις σχέσεις των δύο χωρών.