«Η πόλη ολόκληρη (η Ουδετερούπολη) ήταν μπλεγμένη στο έγκλημα. Όποια πέτρα κι αν σήκωνες, όποια πόρτα κι αν χτυπούσες, από κάτω, ή από πίσω θα έβρισκες ένα νήμα, έναν ιστό που είχε κάποια σχέση με την υπόθεση», γράφει ο Βασίλης Βασιλικός στο «Ζ», περιγράφοντας το κλίμα της πόλης την εποχή της δολοφονίας του Γρηγόρη Λαμπράκη, σαν σήμερα πριν 48 χρόνια.
Η περίοδος αυτή υπήρξε πραγματικά πολυτάραχη και τα πολιτικά εγκλήματα, που συντελέστηκαν μέσα σε αυτή τη δεκαετία, στη Θεσσαλονίκη, αποτρόπαια.
Αλλά η πόλη, όπως πολύ σωστά παρατηρούν όλοι σχεδόν οι συγγραφείς που ασχολήθηκαν με τα πολιτικά εγκλήματα, είχε από τις αρχές του 20αι. εγκαινιάσει μια παράδοση «αίματος».
Η δολοφονία του Γρηγόρη Λαμπράκη ήταν η «θρυαλλίδα» που έσκασε το «απόστημα» του ενός βίαιου, τυφλού και φανατισμένου παρακράτους της δεκαετίας του ’60, προϊόν του ασταθούς μετεμφυλιακού πολιτικού σκηνικού της χώρας και ταυτόχρονα το προανάκρουσμα της επτάχρονης δικτατορίας, όπου οι κρατικοί μηχανισμοί της πολιτειακής και πολιτικής ανωμαλίας ανέλαβαν να διασπείρουν ένα καθεστώς τρόμου και βίας ενάντια στους αντιφρονούντες πολίτες.
Δεν ήταν ούτε η πρώτη, ούτε και η τελευταία πολιτική δολοφονία που διαπράχθηκε στη Θεσσαλονίκη, αλλά ήταν αναμφίβολα ένα «ορόσημο». Διότι, εξαιτίας της προκλήθηκε η ανάγκη αντίστασης, αντίδρασης απέναντι στο καθεστώς, που οδήγησε στη διαλεύκανση του εγκλήματος. Προκάλεσε παγκόσμια αίσθηση και διεθνή κατακραυγή για τα πολιτικά ήθη στην Ελλάδα, όπως, άλλωστε, περίπου δέκα χρόνια νωρίτερα, η εκτέλεση του Νίκου Μπελογιάννη, του ανθρώπου με το γαρύφαλλο.
«Ο Λαμπράκης δεν ήταν κομμουνιστής, αλλά ένας αστός. Καταξιωμένος γιατρός, με δική του κλινική, μαραθωνοδρόμος με διεθνή ακτινοβολία, ένας άνθρωπος, που συμπορεύτηκε με την ΕΔΑ, βλέποντας την κοινωνική αδικία και επιδιώκοντας τη δημοκρατία και την ειρήνη», λέει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η Καίτη Τσαρουχά, κόρη του δολοφονημένου βουλευτή της ΕΔΑ, Γιώργη Τσαρουχά, εξηγώντας γιατί η δολοφονία του είχε διεθνή απήχηση.
Την ίδια ημέρα, που ο Λαμπράκης δέχτηκε τη δολοφονική επίθεση, στη συμβολή των οδών Σπανδωνή και Βενιζέλου, στις 22 Μαΐου του 1963, ο Γιώργης Τσαρουχάς έπεφτε θύμα της βίας «τραμπούκων» του παρακράτους πριν και μετά την εκδήλωση των «Φίλων της Ειρήνης». Τον Τσαρουχά, δεν δίστασαν να τον ξυλοκοπήσουν ακόμη και μέσα στο ασθενοφόρο, που τον μετέφερε στο νοσοκομείο. Ο πρώτος υπέκυψε πέντε μέρες μετά, στο νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ, τον δεύτερο τον αποτελείωσαν μετά τον απάνθρωπο βασανισμό του, τα όργανα της χουντικής ΚΥΠ στο Γ’ ΣΣ, έξι χρόνια αργότερα, στις 9 Μάιου 1968.
Αμέτρητες, όμως, ήταν οι πολιτικές δολοφονίες στη Θεσσαλονίκη, ακόμη και πριν από τα «πέτρινα χρόνια» της δικτατορίας και του εμφυλίου. Η γεωστρατηγική της θέση την καθιστούσε, από τις αρχές του 20 αι., πεδίο σύγκρουσης των εθνικισμών και πολιτικών αντιπαραθέσεων στο σταυροδρόμι των Βαλκανίων και μετά τον Β’ ΠΠ στο όριο των ζωνών επιρροής των δύο κόσμων του «ψυχρού πολέμου».
Η περίοδος αυτή υπήρξε πραγματικά πολυτάραχη και τα πολιτικά εγκλήματα, που συντελέστηκαν μέσα σε αυτή τη δεκαετία, στη Θεσσαλονίκη, αποτρόπαια.
Αλλά η πόλη, όπως πολύ σωστά παρατηρούν όλοι σχεδόν οι συγγραφείς που ασχολήθηκαν με τα πολιτικά εγκλήματα, είχε από τις αρχές του 20αι. εγκαινιάσει μια παράδοση «αίματος».
Η δολοφονία του Γρηγόρη Λαμπράκη ήταν η «θρυαλλίδα» που έσκασε το «απόστημα» του ενός βίαιου, τυφλού και φανατισμένου παρακράτους της δεκαετίας του ’60, προϊόν του ασταθούς μετεμφυλιακού πολιτικού σκηνικού της χώρας και ταυτόχρονα το προανάκρουσμα της επτάχρονης δικτατορίας, όπου οι κρατικοί μηχανισμοί της πολιτειακής και πολιτικής ανωμαλίας ανέλαβαν να διασπείρουν ένα καθεστώς τρόμου και βίας ενάντια στους αντιφρονούντες πολίτες.
Δεν ήταν ούτε η πρώτη, ούτε και η τελευταία πολιτική δολοφονία που διαπράχθηκε στη Θεσσαλονίκη, αλλά ήταν αναμφίβολα ένα «ορόσημο». Διότι, εξαιτίας της προκλήθηκε η ανάγκη αντίστασης, αντίδρασης απέναντι στο καθεστώς, που οδήγησε στη διαλεύκανση του εγκλήματος. Προκάλεσε παγκόσμια αίσθηση και διεθνή κατακραυγή για τα πολιτικά ήθη στην Ελλάδα, όπως, άλλωστε, περίπου δέκα χρόνια νωρίτερα, η εκτέλεση του Νίκου Μπελογιάννη, του ανθρώπου με το γαρύφαλλο.
«Ο Λαμπράκης δεν ήταν κομμουνιστής, αλλά ένας αστός. Καταξιωμένος γιατρός, με δική του κλινική, μαραθωνοδρόμος με διεθνή ακτινοβολία, ένας άνθρωπος, που συμπορεύτηκε με την ΕΔΑ, βλέποντας την κοινωνική αδικία και επιδιώκοντας τη δημοκρατία και την ειρήνη», λέει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η Καίτη Τσαρουχά, κόρη του δολοφονημένου βουλευτή της ΕΔΑ, Γιώργη Τσαρουχά, εξηγώντας γιατί η δολοφονία του είχε διεθνή απήχηση.
Την ίδια ημέρα, που ο Λαμπράκης δέχτηκε τη δολοφονική επίθεση, στη συμβολή των οδών Σπανδωνή και Βενιζέλου, στις 22 Μαΐου του 1963, ο Γιώργης Τσαρουχάς έπεφτε θύμα της βίας «τραμπούκων» του παρακράτους πριν και μετά την εκδήλωση των «Φίλων της Ειρήνης». Τον Τσαρουχά, δεν δίστασαν να τον ξυλοκοπήσουν ακόμη και μέσα στο ασθενοφόρο, που τον μετέφερε στο νοσοκομείο. Ο πρώτος υπέκυψε πέντε μέρες μετά, στο νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ, τον δεύτερο τον αποτελείωσαν μετά τον απάνθρωπο βασανισμό του, τα όργανα της χουντικής ΚΥΠ στο Γ’ ΣΣ, έξι χρόνια αργότερα, στις 9 Μάιου 1968.
Αμέτρητες, όμως, ήταν οι πολιτικές δολοφονίες στη Θεσσαλονίκη, ακόμη και πριν από τα «πέτρινα χρόνια» της δικτατορίας και του εμφυλίου. Η γεωστρατηγική της θέση την καθιστούσε, από τις αρχές του 20 αι., πεδίο σύγκρουσης των εθνικισμών και πολιτικών αντιπαραθέσεων στο σταυροδρόμι των Βαλκανίων και μετά τον Β’ ΠΠ στο όριο των ζωνών επιρροής των δύο κόσμων του «ψυχρού πολέμου».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου