ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΘΗΣΑΥΡΟΥΣ ΤΗΣ ΕΚΑΤΟΝΤΑΠΥΛΙΑΝΗΣ

«Το συγκλονιστικό είναι ότι μέσα στην Εκατονταπυλιανή, εκτός από τις μεταβυζαντινές τοιχογραφίες, σώζονται ακόμα λείψανα παλαιοχριστιανικών τοιχογραφιών, τοιχογραφιών δηλαδή που χρονολογούνται πριν από την εικονομαχία (πριν από το 726 μ.Χ.), πράγμα πολύ σπάνιο.

Στο ναό του Αγίου Νικολάου, στον τοίχο του βόρειου κλίτους, αμέσως μπρος από το τέμπλο του ιερού, σώζεται μία τοιχογραφία με δύο γυναικείες μορφές, που η κάθε μία κρατά ένα νήπιο.

Η μία μορφή διατηρείται πολύ καλά και είναι μια εντυπωσιακή φυσιογνωμία. Έχει μεγάλα μαύρα μάτια που ατενίζουν το θεατή και το πλάσιμο του προσώπου επιτυγχάνεται με ένα κοκκινωπό χρώμα και με ελεύθερη πινελιά. 

Στο αριστερό της χέρι βαστά ένα παιδί με κορμοστασιά ολόρθια, που ευλογεί με το δεξί του χέρι και φορεί ένα ωχροκίτρινο χειριδωτό χιτώνα με δύο μαύρα σήματα.

Η άλλη μορφή είναι πολύ κατεστραμμένη. Φαίνεται όμως ότι κρατεί προ του στήθους μία ασπίδα με ένα παιδί καθιστό κατ΄ενώπιον που φορεί ένα μαφόριο πορφυρό. 

Η τοιχογραφία αυτή με τις δύο μητέρες είχε για χρόνια παραμείνει απαρατήρητη, ασχολίαστη και αδημοσίευτη». 

(Απόσπασμα από ανακοίνωση της αρχαιολόγου Φανής Α. Δροσογιάννη).

Σύμφωνα με την ίδια αρχαιολόγο  η πρώτη μορφή της τοιχογραφίας είναι η Αγία Ελισάβετ που κρατά στην αγκαλιά της τον Ιωάννη τον Πρόδρομο, η δε άλλη που είναι κατεστραμμένη είναι η Αγία Άννα που κρατά τη μικρή Παναγία μέσα σε ασπίδα.